Dlaczego płatności odroczone zyskują popularność?
Płatności odroczone to jeden z najsilniejszych i najważniejszych trendów w e-commerce. Zachowania konsumentów od pandemii COVID-19 ulegają dynamicznym i ciągłym zmianom. Przez ostatni rok sytuacja ekonomiczno gospodarcza w Polsce i na świecie zmienia się i powoduje, że użytkownicy szukają elastycznych sposobów kupowania tego co chcą i kiedy chcą – bez konieczności ponoszenia kosztów od razu przy zakupie. BNPL (z ang. buy now, pay later) nie jest przyszłością handlu cyfrowego, a teraźniejszością – płatności ratalne to must have dla każdego kto chce skalować swój e-commerce. Według predykcji od Insider Intelligence wzrost popularności BNPL sprawi, że w 2025 roku branża osiągnie 680 miliardów dolarów obrotów w transakcjach na całym świecie. W Europie Zachodniej płatności odroczone odpowiadają za 10-15 procent wszystkich transakcji w e-commerce. Jest to około 2 razy więcej niż obecnie w Polsce. W Stanach Zjednoczonych udział płatności odroczonych w sprzedaży e-commerce przekracza już 15 procent.
Płatności odroczone w Europie
W Europie BNPL staje się coraz bardziej popularne wśród konsumentów ze względu na wzrost preferencji w zakresie odraczania płatności za zakupy online. Konsumenci preferują BNPL ze względu na przystępną cenę i wygodę jakie oferuje. Branża płatności BNPL w Europie odnotowała silny wzrost w ciągu ostatnich czterech kwartałów, wspierany przez zwiększoną penetrację e-commerce oraz wpływ spowolnienia gospodarczego spowodowanego epidemią koronawirusa. Wobec tego długoterminowa historia wzrostu branży BNPL w Europie pozostaje silna. Oczekuje się, że płatności BNPL będą stale rosnąć odnotowując średni wskaźnik rocznego wzrostu na poziomie 30% w latach 2022-2028.
Wśród wszystkich krajów w Europie BNPL jest najbardziej popularny w Wielkiej Brytanii. Kupujący w UK postrzegają finanse detaliczne jako wygodny sposób na podzielenie kosztów zakupów o wysokiej wartości. BNPL zyskał zdecydowanie na popularności wśród grup tzw. Millenialsów i pokolenia określanego mianem Generacji Z, którzy szukają wygodnego narzędzia do finansowania. Pomimo rosnącej dostępności BNPL w sklepach internetowych i stacjonarnych potencjał wzrostu odroczonych płatności wciąż jest wysoki, szczególnie w handlu elektronicznym. Niekwestionowanym liderem na rynku europejskim jest Klarna, która w czerwcu 2022 roku posiadała 70-procentowy udział w rynku na całym kontynencie europejskim pokonując Clearpay, drugą co do wielkości aplikację pod względem udziału w rynku, o ponad 60 punktów procentowych.
Firma PayPal niedawno ogłosiła uruchomienie usługi PayPal Pay in 3, aby umożliwić brytyjskim firmom każdej wielkości oferowanie płatności typu „kup teraz i płać później” bez podejmowania dodatkowego ryzyka lub dodatkowych opłat. Nowa usługa pozwoli firmom oferować swoim klientom możliwość dokonywania zakupów od 45 do 2000 funtów, dając możliwość opłacenia zakupów w trzech, nieoprocentowanych ratach. Założona w 2017 roku firma Laybuy to usługa typu „kup teraz, zapłać później”, współpracująca ze sprzedawcami detalicznymi na całym świecie. Jest to rozwiązanie, które bierze odpowiedzialność za całe ryzyko kredytowe związane z cotygodniowymi płatnościami. Laybuy Boost pomaga klientom, którzy chcą kupić przedmioty przekraczające ich limit kredytowy, umożliwiając im zapłacenie różnicy z góry i rozłożenie reszty płatności w normalny sposób. Niedawno firma Laybuy ogłosiła partnerstwo z klubem Manchesterem United, którego celem jest zaoferowanie nowej, nieoprocentowanej opcji płatności, aby pomóc klientom kupować produkty i okazać wsparcie dla klubu. Dzięki współpracy Laybuy ma na celu uczynienie futbolu bardziej dostępnym dla fanów w całej Wielkiej Brytanii.
Odroczone płatności w Polsce
Przeprowadzane są różne badania, które szacują udział BNPL na polskim rynku. Wyniki pokazują, że obecnie odroczone płatności stanowią około 7-8 procent wszystkich transakcji w sklepach online i ok. 5 procent w sklepach stacjonarnych. BNPL wzrost swojej popularności w Polsce zawdzięcza kilku liderom, a są to:
- PayPo – to polski fintech, który wśród swoich właścicieli miał m.in. Alior Bank. PayPo to jedna z najdynamiczniej rozwijających się firm w branży płatności cyfrowych. Firma PayPo szacuje, że należy do nich około 80 procent rynku płatności odroczonych, co potwierdza badanie Koszyk Roku 2022, w którym 88 procent dużych e-commerce’ów zadeklarowało, że ma w ofercie usługi PayPo.
- Twisto – firma z Czech, silne partnerstwo zawdzięcza bankowi ING, który w przeszłości zadecydował zainwestować w czeski start up.
- AllegroPay – to spółka powstała z przekształcenia przejętej przez Allegro platformy FinAi. Platforma była polskim startupem fintechowym, który zbudował i w połowie 2018 r. uruchomił serwis i aplikację mobilną do sprzedaży kredytów bankowych.
- Klarna – jest określana mianem najcenniejszego europejskiego fintechu, której wycenę mierzy się w dziesiątkach miliardów dolarów. Swoje początki sięgają roku 2005 kiedy to Sebastian Siemiątkowski jeden z założycieli utworzył startup na szwedzkim rynku. Na polskim rynku pojawiła się w sierpniu 2021 roku i od tego czasu obsłużył już milion klientów. W ciągu tych kilkunastu miesięcy podmiot nawiązał też współpracę z ponad 4 000 sklepów internetowych nad Wisłą.
W sierpniu 2022 roku podmioty z segmentu BNPL udzieliły prawie 330 000 pożyczek i jest to o ponad 100 procent więcej niż przed rokiem, w którym wysokość udzielonych kredytów wynosiła łącznej wartości 124,2 miliony złotych. W lipcu z rozwiązań tego typu skorzystało 190 000 klientów (67 procent więcej rok do roku). Średnia wartość pojedynczej pożyczki wyniosła 313 złote. Ponownie 86 procent pożyczek z tego segmentu nie przekroczyło progu 500 złotych (w momencie ich udzielenia). W sierpniu bieżącego roku firmy działające na tym rynku udzieliły finansowania o wartości 124,2 mln zł. To o blisko 94 procent więcej niż w analogicznym okresie 2021 roku.
W polskim stanie prawnym nie ma odrębnych regulacji, odnoszących się bezpośrednio do odroczonych płatności. Zasadniczo zastosowanie w takich sytuacjach mają w szczególności zasady dotyczące udzielania kredytu konsumenckiego, które są określone ustawą z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, będącą implementacją Dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady („Dyrektywa Konsumencka”). Warto wskazać, że ze względu na charakterystyczne dla produktów buy now pay later cechy, jakimi są odroczenie terminu płatności na niedługi okres (przeważnie od 21 do 60 dni) oraz relatywnie niskie koszty naliczane w przypadku niezapłacenia w pierwszym terminie, produkty te mogłyby podlegać wyłączeniu, o którym mowa w art. 2 lit. f Dyrektywy Konsumenckiej, dotyczącym umów o kredyt zawartych na warunkach przewidujących jego spłatę w terminie trzech miesięcy oraz wymóg uiszczenia jedynie nieznacznych opłat. Polski ustawodawca nie wdrożył jednak tego wyjątku do krajowego porządku prawnego.
Jakie korzyści daje sklepom wprowadzenie BNPL?
Warto zauważyć, że ankietowani wskazali, iż nie odnotowali pogorszenia wyników działalności po wprowadzeniu płatności kup teraz, zapłać później. A wśród korzyści odnotowywanych po wprowadzeniu BNPL w ich sklepie, wymieniali przede wszystkim:
- pozyskanie nowych klientów (2/3 ankietowanych odnotowało poprawę w tym aspekcie),
- zwiększenie przychodów (połowa badanych zanotowała wzrost),
- wzrost średniej wartość koszyka i udziału przychodów ze sprzedaży online (połowa ankietowanych odnotowała wzrost).
W tym roku zauważamy duży wzrost liczby sklepów, które oferują możliwość skorzystania z płatności odroczonej – aż 73% przebadanych e-commerce oferuje przynajmniej jedną opcję BNPL. Wyniki badania Koszyk Roku 2020 wskazywały, że płatności odroczone oferowane były przez 30% badanych sklepów. W badaniu Koszyk Roku 2022 procent sklepów oferujących płatności odroczone wyniósł prawie 2,5-krotnie więcej. • 32% audytowanych sklepów internetowych, posiadających płatności odroczone, oferuje skorzystanie z więcej niż jednego operatora BNPL, czyli np. Twisto i PayPo – Koszyk Roku 2022.
Klient oczekuje przede wszystkim transakcji bezpiecznych, szybkich, prostych i elastycznych. Płatność odroczona spełnia wszystkie te wymagania. Zamówienie potwierdza się SMS-em, bez konieczności uzupełniania danych konta bankowego czy numerów kart kredytowych. Cała operacja trwa zaledwie kilka sekund.
Jest jednak jeszcze jedna istotna cecha BNPL, której nie mają inne formy realizowania transakcji – możliwość sprawdzenia towaru przed zapłaceniem za niego. Dzięki temu klienci robią świadome i pewne zakupy, bo najpierw odbierają i sprawdzają produkt, a dopiero potem za niego płacą. Dodatkowym plusem jest to, że jeśli produkt nie spełni ich oczekiwań, to odsyłają go do sklepu, a płatność do PayPo zostaje anulowana. Nie mrożą zatem swoich własnych środków i płacą tylko za to, co zdecydują się zatrzymać. Konsumenci, zwłaszcza w czasach ekonomicznej niepewności, doceniają BNPL za możliwość lepszego dopasowania swoich zobowiązań finansowych do dokonywanych zakupów. Spłata w późniejszym terminie czy rozłożenie jej na raty bez wysokich odsetek znajduje wielu zwolenników. Klient bowiem sam decyduje kiedy zapłaci za zakupy – może to zrobić, np. dopiero po wypłacie. Pozwala to wielu kupującym utrzymać stabilność finansową i nie nadwyrężać portfela. Warto również zaznaczyć, że coraz częściej w e-sklepach jest dostępny nie jeden, a dwóch lub więcej operatorów płatności odroczonych. Jak pokazuje raport, już 32 proc. audytowanych e-commerce’ów zdecydowało się na takie rozwiązanie.
Podsumowanie
Wszystko wskazuje na to, że płatności odroczone będą z roku na rok rosnąć na całym świecie, a e-commerce, które BNPL już wprowadziły wyprzedzają swoją konkurencję, która tego nie zrobiła. Zaimplementowanie płatności odroczonych to krok w stronę konsumenta, co z wielkim prawdopodobieństwem przyniesie korzyści w postaci nowych kupujących. Płatności odroczone dają dzisiejszym użytkownikom prawo wyboru i są bardzo elastyczne. Oczywiście niosą ze sobą również ryzyko, o którym nie możemy zapominać i jest to również wzrost dokonywanych zwrotów. Niemniej jednak jak pokazują raporty zdecydowana większość dużych e-commerców pozytywnie opiniuje tę innowację w płatnościach cyfrowych, gdyż przynosi im ona korzyści w postaci nowych i zadowolonych konsumentów.
